Kolorowa skaningowa mikroskopia elektronowa (SEM) ze średnio dużym powiększeniem 5000X, przedstawiająca dużą grupę Gram-ujemnych bakterii Legionella pneumophila. / Janice Haney Carr; provided by CDC/ Margaret Williams, PhD; Claressa Lucas, PhD;Tatiana Travis, BS, Public domain, via Wikimedia Commons
Wzrasta liczba przypadków zakażeń bakterią Legionella pneumophila. Do tej pory potwierdzono wystąpienie zakażenia u łącznie 159 osób, co skutkowało tragiczną śmiercią 14 z nich. Ogniska choroby obejmują już mieszkańców czterech różnych województw. Według informacji podanych przez sanepid, zakażenia stwierdzono u pacjentów przebywających w szpitalach i placówkach medycznych w obszarach takich jak Rzeszów, powiat rzeszowski, Dębica, Przemyśl, Kolbuszowa, Łańcut, Sędziszów Młp., Jasło oraz Lublin. Pytanie, czy bakteria ta stanowi zagrożenie dla osób odwiedzających gabinety kosmetyczne, również jest aktualne.
Co to jest legionella?
Legionella to rodzaj chorobotwórczych bakterii Gram-ujemnych, do którego zalicza się gatunek L. pneumophila, wywołujący legionelozę (wszystkie choroby wywoływane przez Legionellę), w tym chorobę typu zapalenia płuc zwaną chorobą legionistów i łagodną chorobę grypopodobną zwaną gorączką Pontiac. Legionellę można uwidocznić za pomocą barwienia srebrem lub hodować na podłożach zawierających cysteinę, takich jak agar z buforowanym węglem drzewnym i ekstraktem drożdżowym. Występuje powszechnie w wielu środowiskach, w tym w glebie i systemach wodnych, zidentyfikowano co najmniej 50 gatunków i 70 serogrup. Bakterie te jednak nie przenoszą się z człowieka na człowieka; co więcej, większość osób narażonych na kontakt z bakteriami nie zachoruje. Większość ognisk ma swoje źródło w źle konserwowanych wieżach chłodniczych.
Gdzie można zarazić się legionellą?
Kolonie Legionelli rosnące na płytce agarowej, naświetlone światłem ultrafioletowym w celu zwiększenia kontrastu.
Smith Collection/Gado/Getty lmages, Public domain, via Wikimedia Commons
Infekcja jest przenoszona poprzez wdychanie aerozolu, czyli mikroskopijnych kropel wody, które dostają się do układu oddechowego podczas korzystania z prysznica, klimatyzatorów, nawilżaczy powietrza, spryskiwaczy ogrodowych oraz myjni samochodowych. Szczególnie wrażliwe na to zagrożenie są osoby, które regularnie używają podgrzewaczy do magazynowania wody, gdzie zakażenie może nastąpić nawet podczas codziennych kąpieli lub mycia rąk. Ważne jest jednak zaznaczenie, że choć bakteria Legionella pneumophila występuje w wodzie, to sam akt picia jej nie prowadzi do zakażenia, a kontakt z osobą chorą również nie jest źródłem infekcji.
Największe ryzyko zakażenia zachodzi w miejscach, gdzie instalacje wodne, wentylacyjne i klimatyzacyjne są rzadko czyścić oraz dezynfekowane, a woda w nich nie jest regularnie wymieniana. Oczywiście, kluczowe jest unikanie wdychania aerozoli, które zawierają wodę zakażoną bakterią Legionella. W okresie letnim, gdy panują upały, istnieje także ryzyko związane z miejscowymi kurtynami wodnymi, które rozpylają dużą ilość wody. Jeśli sieć wodociągowa, dostarczająca wodę do tych kurtyn, zostanie zanieczyszczona, może dojść do rozprzestrzenienia się infekcji na większą skalę.
Czy legionellą można zarazić się w gabinecie kosmetycznym?
Jak donosi portal infodent24.pl, woda obecna w jednostkach dentystycznych tworzy środowisko sprzyjające rozmnażaniu się różnych mikroorganizmów, w tym pałeczek Legionella pneumophila, Candida oraz Streptococcus, a także produktów przemiany ich materii. Szczególnie istotna jest obecność pałeczek Legionella pneumophila, które występują w około 10 procentach jednostek stomatologicznych. Naukowcy z Uniwersytetu w Amsterdamie przeprowadzili badania, analizując 60 prac dotyczących zakażeń krzyżowych, w których bioaerozole były źródłem problemu. Spośród tych prac, 16 oceniło ryzyko zakażenia krzyżowego w gabinecie stomatologicznym. W tym środowisku naukowcy zidentyfikowali aż 40 różnych typów mikroorganizmów, w tym wirusa opryszczki pospolitej HSV-1 oraz bakterię Legionella pneumophila. Interesujący jest fakt, że przypadki legionellozy częściej stwierdza się w zespole personelu gabinetu stomatologicznego niż wśród pacjentów.
Redaktor z gazety "Super Express" zwrócił się do eksperta z zapytaniem, czy osoby zakażone bakterią Legionella mogą dochodzić odszkodowania. Jak powiedział dziennikowi mecenas Bartosz Bednarek, "osoby zakażone pałeczką Legionelli mogą domagać się z tego tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia od przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, o ile zakażenie wywołało u nich co najmniej tymczasowy rozstrój zdrowia".
Prawnik przywołuje również precedensowy wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z 2012 roku, gdzie sąd orzekł odpowiedzialność wodociągów za zakażenie bakterią Legionella i przyznał poszkodowanemu zadośćuczynienie w wysokości 100 tysięcy złotych.
O ile gabinet kosmetyczny i stomatologiczny to środowiska różne, to nadal są pokrewne i charakteryzują się zasadniczo dwoma podobieństwami: zazwyczaj wysoką wilgotnością powierzchnia i/lub powierzchni, oraz dużym ruchem różnych osób — klientów lub pacjentów. Na przykład Legionella może rosnąć i rozmnażać się w wannach z hydromasażem/jacuzzi, które nie są odpowiednio dezynfekowane i czyszczone. Podobnie doskonałym środowiskiem rozwoju tej bakterii będą brodziki ze zbierającą się pod dnem wodą, niedoczyszczone unity klimatyzacyjne czy wilgotne przestrzenie za meblami.
Historia zakażeń bakterią Legionella w spa i pokrewnych miejscach
Historia zna przypadki zakażeń, które miały miejsce właśnie w spa czy gabinetach odnowy albo powiązanych przestrzeniach. W marcu 1999 r. w Holandii wybuchła epidemia podczas wystawy kwiatów Westfriese Flora w Bovenkarspel. Zachorowało 318 osób, a co najmniej 32 osoby zmarły. Źródłem bakterii była wanna z hydromasażem na terenie wystawy. W 2012 r. w AR Diamante Beach Hotel, dużym hiszpańskim hotelu wyposażonym w solarny system podgrzewania wody do spa i ciepłej wody użytkowej, doszło do 18 infekcji i 3 kolejnych zgonów z powodu choroby legionistów.
We wrześniu 2019 r. u 141 osób odwiedzających Targi Stanowe Górskie w Zachodniej Karolinie Północnej zdiagnozowano chorobę legionistów i zgłoszono cztery zgony po tym, jak podejrzewa się, że na wystawie wanny z hydromasażem rozwinęły się i rozprzestrzeniły bakterie. Co najmniej jedno dodatkowe zakażenie miało miejsce podczas Asheville Quilt Show, który odbył się kilka tygodni po targach w tym samym budynku, w którym odbywała się wystawa wanien z hydromasażem. W grudniu 2019 r. Departament Zdrowia Australii Zachodniej został powiadomiony o czterech przypadkach choroby legionistów. Zakażone osoby odwiedziły ośrodek Ramayana Resort and Spa na Bali w centrum Kuty.
Jak zapobiegać zakażeniu Legionellą?
Zaniedbane jacuzzi to raj dla bakterii Legionella.
Cloris Ying via Unsplash
W jaki sposób można uniknąć zakażenia osoby, która przyszła do gabinetu? Priorytetem jest utrzymanie odpowiednich standardów higieny i sanitarnych procedur. Blokady związane z pandemią COVID-19, na przykład, spowodowały problemy dla salonów ze względu na konieczność ich zamykania na tygodnie i miesiące. Kiedy salony nie prowadzą działalności przez jakiś czas, istnieje zwiększone ryzyko zastoju wody w rurach, co zapewnia bakteriom Legionella optymalne warunki do rozwoju i namnażania się.
Ważne jest właściwe zaprojektowanie systemów wodno-kanalizacyjnych. Kluczową rolę odgrywa stan techniczny tych instalacji oraz jakość materiałów użytych do ich wykonania. Konieczne jest oddzielenie rur z wodą zimną od tych z wodą ciepłą, aby uniknąć podgrzewania wody zimnej i stworzenia korzystnych warunków dla rozwoju bakterii. Przy kranach ważne jest, aby zapobiec rozpylaniu wody, co mogłoby sprzyjać tworzeniu się aerozoli z potencjalnie zakażoną wodą.
W przypadku urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, konieczne jest regularne czyszczenie, dezynfekcja i serwisowanie. Działania te przyczyniają się do utrzymania czystości i jakości powietrza, które krąży w tych systemach, minimalizując ryzyko rozprzestrzeniania się drobnoustrojów, w tym bakterii Legionella pneumophila.
Przykładowe dobre praktyki, umożliwiające profilaktykę rozprzestrzeniania się bakterii Legionella, to:
Utrzymuj temperaturę wody powyżej lub poniżej zakresu 20–50 °C, w którym rozwijają się bakteria Legionella
Zapobiegaj stagnacji, na przykład usuwając z sieci rurociągów odcinki, które nie mają odpływu (ślepe zaułki). Tam, gdzie stagnacja jest nieunikniona, np. gdy skrzydło hotelu jest zamknięte poza sezonem, systemy należy dokładnie zdezynfekować tuż przed wznowieniem normalnej pracy
Zapobiegaj gromadzeniu się biofilmu, na przykład nie używając (lub zastępując) materiałów budowlanych, które sprzyjają jego rozwojowi, oraz zmniejszając ilość składników odżywczych niezbędnych do rozwoju bakterii, które dostają się do organizmu
Okresowo dezynfekuj system za pomocą wysokiej temperatury lub chemicznego środka biobójczego i, jeśli to konieczne, stosuj chlorowanie
Skuteczne może być również uzdatnianie wody jonizacją miedzi i srebra lub światłem ultrafioletowym
Projekt systemu (lub renowacja) może zmniejszyć wytwarzanie aerozoli i zmniejszyć narażenie ludzi na nie, poprzez skierowanie ich z dala od wlotów powietrza w budynku.
Trwają intensywne działania w ramach dochodzenia epidemiologicznego, który ma na celu zidentyfikowanie źródła zakażenia. Dodatkowo podejmowane są różnorodne środki przeciwepidemiczne, w tym prowadzenie kontroli oraz pobieranie próbek wody do przeprowadzenia badań laboratoryjnych.
Jak rozpoznać legionellozę?
Ze względu na podobieństwo objawów legionellozy do symptomów grypy, istotne jest zwrócenie uwagi na okoliczności zachorowania. Warto sprawdzić, czy osoba chora przebywała w ostatnim czasie w klimatyzowanych pomieszczeniach, co może zwiększać ryzyko zakażenia, oraz podjąć dodatkowe badania, z których najbardziej skutecznym jest test laboratoryjny moczu.
W przypadku podejrzenia legionellozy, niezbędne jest natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem. Choroba ta niesie za sobą poważne powikłania i może prowadzić nawet do śmiertelnych konsekwencji, związanych głównie z niewłaściwą diagnozą i odpowiedzią medyczną. Utrzymanie śmiertelności na poziomie 25 proc. jest niepokojącym aspektem, który podkreśla potrzebę szybkiej i dokładnej identyfikacji choroby oraz odpowiedniego leczenia.
Jagger, córka brytyjskiego muzyka i amerykańskiej modelki Jerry Hall, jest założycielką marki naturalnych kosmetyków MAY Botanicalsmaybotanicals IG
Georgia May Jagger, modelka i założycielka marki kosmetycznej MAY Botanicals, została mianowana przez British Beauty Council pierwszą Ambasadorką Wellbeing.
Założona w 2018 roku British Beauty Council jest organizacją non-profit, która reprezentuje branżę kosmetyczną i działa w kierunku rozwiązywania rozwiązywania problemów, stojących przed sektorem. Organizacja skupia, obok swoich ambasadorów, członków rady doradczej, wśród których znalazły się m.in. makijażystka Sam Chapman, piosenkarka Rita Ora i modelka Kate Moss.
Wyznaczenie z początkiem roku 2025 Jagger na Ambasadorkę Wellbeing ma wzmocnić i podkreślić znaczenie i wpływ dobrostanu (wellbeing) na dobre samopoczucie, kreatywność i przedsiębiorczość.
Jagger, córka brytyjskiego muzyka i amerykańskiej modelki Jerry Hall, jest założycielką marki naturalnych kosmetyków MAY Botanicals. Kosmetyki są przeznaczone do pielęgnacji skóry wrażliwej. Zawierają certyfikowane składniki organiczne, posiadają certyfikat Soil Association COSMOS Organic - nie zawierają oleju palmowego i nie były testowane na zwierzętach.
MAY Botanicals jest nową marką, została wprowadzona na rynek w 2023. Produkty mają łączyć w sobie funkcjonalność opartą na nauce i naturalne składniki, pozyskiwane w sposób etyczny.
Była modelka, która zdecydowała się na prowadzenie własnego biznesu, w wielu udzielonych wywiadach podkreślała, że inspiracją do stworzenia własnej marki kosmetycznej były jej własne wyzwania i problemy z wrażliwą skórą.
Woda kokosowa jest bogata w składniki odżywcze i świetnie wpływa na organizm, a jej popularność wynika nie tylko z prozdrowotnych właściwości. Jakie korzyści płyną dla zdrowia i urody z regularnego picia wody kokosowej?
W wodzie kokosowej znajdziemy m.in.: witaminę C oraz witaminy z grupy B, żelazo, magnez, wapń, sód. Jest także bogata w potas, którego zawiera więcej niż banan, uważany za główne źródło tego pierwiastka.
Woda z kokosa również świetnie nawadnia organizm, gasi pragnienie i uzupełnia mikroelementy – jest uważana także za doskonały izotonik. Zdarza się, że woda kokosowa utożsamiana jest błędnie z mleczkiem kokosowym, ale warto pamiętać, że to dwa różne produkty, o zupełnie innych właściwościach.
– Jak sama nazwa wskazuje, woda kokosowa to przezroczysty lub delikatnie mętny płyn. Wydobywany jest z wnętrza młodych, zielonych kokosów. Palma kokosowa pobiera korzeniami z gleby wodę i transportuje ją aż do korony drzewa, a w trakcie tej „podróży” wielokrotnie filtruje ciecz. W efekcie kokos wypełnia się wzbogaconą o szereg minerałów i witamin wodą o prozdrowotnych właściwościach. Z kolei mleczko to rozdrobniony miąższ kokosa, który doskonale sprawdzi się np. jako roślinna baza do sosu czy koktajlu – wyjaśnia Luiza Wilczewska, dietetyk kliniczny współpracujący ze sklepem internetowym Bee.pl.
– Woda kokosowa to świetny wybór np. po intensywnym treningu czy w trakcie upałów: uzupełni płyny w organizmie i doda energii, a przy tym jest niskokaloryczna. Jej zaletą jest również szybkie wchłanianie do krwi, a zawarty w niej poziom elektrolitów jest zbliżony do tego, który występuje naturalnie w osoczu, dlatego świetnie uzupełnia braki minerałów w organizmie. Regularne spożywanie wody kokosowej doskonale nawodni ciało i dostarczy witamin, co z pewnością przełoży się na lepsze samopoczucie – dodaje ekspertka.
Ze względu na swoje zasadowe pH woda kokosowa sprawdzi się też w przypadku problemów z trawieniem, zgagą czy niestrawnością. To także źródło fitohormonów i cytokin, które odpowiadają za zachowanie młodego wyglądu, dlatego warto ją wprowadzić nie tylko do swojej diety, ale też do pielęgnacji skóry. Można ją znaleźć w składach kosmetyków lub stosować samodzielnie jako tonik.
W polskich realiach dobrym wyborem będzie woda kokosowa w butelce lub puszce, która również posiada cenne wartości odżywcze.
– Woda kokosowa dostępna w sprzedaży w butelce lub puszce jest poddawana procesom przetwórczym, ale są one przeprowadzane w niskiej temperaturze, dlatego wciąż jest wspaniałym źródłem witamin i minerałów. Produkt powinien jednak posiadać dopisek NFC, który świadczy o tym, że surowiec pochodzi z młodego orzecha, a nie koncentratu. Warto też czytać składy dostępne na opakowaniu, aby wybrać wodę kokosową bez konserwantów czy zbędnych ulepszaczy. Dodatek kwasu askorbinowego, czyli witaminy C, nie powinien jednak wzbudzać wątpliwości, bo pozwala ona na zachowanie trwałości napoju – wyjaśnia Luiza Wilczewska.
Woda kokosowa jest też dobrą bazą do koktajli – sprawdzi się jako zamiennik dla zwykłej wody, mleka czy napoju roślinnego. Jednym z najszybszych i bardzo smacznych przepisów z jej wykorzystaniem jest zielone smoothie – wystarczy zblendować razem z nią garść szpinaku, kiwi oraz banana.
Choć woda kokosowa jest bardzo zdrowa i wpływa świetnie na funkcjonowanie organizmu nie należy przesadzać z jej spożywaniem. Dostarczanie organizmowi zbyt dużych dawek witamin czy minerałów może przynieść odwrotny skutek, dlatego – jak we wszystkim – należy zachować umiar.
Zalecana dzienna dawka spożycia dla osób nie mających problemów zdrowotnych to litr płynu. Niewskazane jest picie wody kokosowej przy chorobach nerek lub nadciśnieniu tętniczym. Jest ona natomiast szczególnie polecana kobietom w ciąży i w trakcie połogu.
Woda kokosowa to napój bogaty w składniki odżywcze, który świetnie nawadnia organizm i warto włączyć go do swojej diety nie tylko w wakacje.
