Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało projekt ustawy franczyzowej (projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo własności przemysłowej), który reguluje tę formę współpracy pomiędzy uczestnikami rynku tworzącymi sieci handlowe.
Do czego zobowiązuje umowa franczyzy?
Zgodnie z projektem ustawy
Umowa licencyjna wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy dokumentowej.
Co musi się znaleźć w umowie franczyzowej?
Nie później niż 14 dni przed zawarciem umowy franczyzy franczyzodawca musi udostępnić franczyzobiorcy aktualny dokument informacyjny oraz wzorzec umowy franczyzy.
Taki dokument powinien zawierać co najmniej:
1) dane identyfikujące franczyzodawcę;
2) opis działalności gospodarczej franczyzodawcy, w szczególności liczbę zawartych umów franczyzy, według stanu na koniec poprzedniego roku kalendarzowego;
3) opis działalności, która ma być wykonywana przez franczyzobiorcę;
4) sposób ustalania wynagrodzenia franczyzodawcy;
5) opis świadczeń franczyzodawcy, w szczególności wymienienie udostępnianych do korzystania koncepcji lub techniki działalności gospodarczej, rzeczy lub praw;
6) informację o szacunkowej wartości wydatków lub nakładów niezbędnych do poniesienia przez franczyzobiorcę w celu rozpoczęcia wykonywania umowy franczyzy;
7) informację o szacowanej wysokości przychodów franczyzobiorcy oraz o sposobie jej wyliczenia;
8) informację o zobowiązaniu franczyzobiorcy do zawierania umów z podmiotami trzecimi wskazanymi przez franczyzodawcę, o ile przewiduje się zawieranie takich umów;
9) informację o zakresie i środkach nadzoru franczyzodawcy nad sposobem wykonywania umowy franczyzy przez franczyzobiorcę, w szczególności o zakresie dostępu do tajemnic
przedsiębiorstwa franczyzobiorcy oraz o prawie franczyzodawcy do wydawania wytycznych i poleceń, o ile przewiduje się nadzór franczyzodawcy nad sposobem wykonywania umowy franczyzy przez franczyzobiorcę;
10) informację o zasadach przejścia praw i obowiązków wynikających z umowy franczyzy oraz przystępowania nowej osoby do umowy po stronie franczyzobiorcy, o ile przewiduje się taką możliwość;
11) informację o zdarzeniach stanowiących podstawę nałożenia kar umownych oraz o sposobie ustalania ich wysokości, o ile przewiduje się nakładanie kar umownych;
12) okres obowiązywania umowy franczyzy i warunki jej przedłużenia;
13) terminy wypowiedzenia umowy franczyzy;
14) informację o zakazie konkurencji, w tym o terminach obowiązywania tego zakazu, o ile przewiduje się zakaz konkurencji.
Kiedy franczyzobiorca może wypowiedzieć umowę?
Dodatkowo franczyzodawca jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej franczyzobiorcy, która powstała przez zamieszczenie w dokumencie informacyjnym nierzetelnych albo nieprawdziwych informacji, chyba że nie ponosi winy.
Franczyzobiorca może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli doszło do rażącego naruszenia przez franczyzodawcę istotnego postanowienia umowy wywołującego nieodwracalne skutki albo franczyzodawca pomimo pisemnego upomnienia nadal narusza istotne postanowienia umowy franczyzy.
Umowa zawarta na czas nieoznaczony może być wypowiedziana przez franczyzobiorcę na trzy miesiące naprzód.
Czego nie może franczyzobiorca?
O ile strony nie postanowiły inaczej, franczyzobiorca obowiązany jest do zachowania w tajemnicy udostępnionej przez franczyzodawcę poufnej koncepcji lub techniki prowadzenia działalności gospodarczej, a obowiązek zachowania tajemnicy nie jest ograniczony w czasie.
Franczyzobiorca nie może również bez zgody franczyzodawcy przenieść na inną osobę praw z umowy franczyzy, ani wnieść ich tytułem wkładu do spółki.
Spadek przychodów franczyzobiorcy a wynagrodzenie dla franczyzodawcy
Franczyzobiorca, w wyjątkowych okolicznościach, może liczyć na zmniejszenie opłaty, którą wnosi do franczyzodawcy.
Kiedy franczyzodawca może wypowiedzieć umowę?
Franczyzodawca może wypowiedzieć umowę franczyzy ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli franczyzobiorca nie podjął działalności gospodarczej w oparciu o umowę franczyzy w okresie sześciu miesięcy od dnia zawarcia umowy albo trwale zaprzestał jej prowadzenia. Ma do tego prawo również wtedy, gdy wobec franczyzobiorcy prawomocnie orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie objętym umową franczyzy lub franczyzobiorca utracił pełną zdolność do czynności prawnych. Franczyzobiorca pożegna się z franczyzową siecią, jeśli w sposób rażący naruszył postanowienia umowy wywołując nieodwracalne skutki albo pomimo upomnienia na piśmie nadal narusza istotne postanowienia umowy franczyzy. Może się stać także wtedy, gdy, pomimo wezwania do zapłaty na piśmie, franczyzobiorca dopuszcza się zwłoki z zapłatą wynagrodzenia franczyzodawcy za dwa pełne okresy płatności.
Umowa zawarta na czas nieoznaczony może być wypowiedziana przez franczyzodawcę na sześć miesięcy naprzód, chyba że w umowie przewidziano dłuższy termin wypowiedzenia.
Po rozwiązaniu umowy franczyzy zakaz konkurencji może obejmować zobowiązanie franczyzobiorcy do nietworzenia konkurencyjnego systemu franczyzowego przez okres nie dłuższy niż rok.
Drogeryjne sieci franczyzowe w Polsce
Franczyzowy rynek drogeryjny w Polsce nie rozwija się. Od lat w systemach tych działają sieci DP Drogerie Polskie, Drogerie Jasmin, Drogerie Sekret Urody, Drogerie Laboo, Drogerie Koliber i Blue Drogerie. Nie jest to jednak twarda franczyza, która nakładałaby na właścicieli sklepów rygorystyczne wymagania. Sieci zbudowane zostały wokół hurtowni kosmetycznych i najczęściej korzyść jest obopólna. Hurtownie utrzymują rynek zbytu, a właściciele sklepów korzystają z dobrych ofert zakupowych i marketingu prowadzonego przez organizatora sieci.
W systemie franczyzowym działała kilka lat temu sieć drogerii Jawa. Obecnie otwiera wyłącznie własne sklepy i zarządza przestrzenią kosmetyczno-chemiczną w sklepach spożywczo-przemysłowych.
– Jeśli chodzi o otwieranie drogerii franczyzowych to od dłuższego czasu nie ma chętnych do prywatnych inwestycji w rynek drogerii. W tym segmencie skupiamy się na umacnianiu istniejących stoisk chemiczno-kosmetycznych w sklepach spożywczo-przemysłowych. Sieć Jawa koncentruje się na otwieraniu własnych salonów – powiedziała nam Edyta Kresińska, doradca zarządu ds. marketingu w spółce Jawa.
Franczyzowych sklepów nie zlikwidowała, ale też nie rozwija sieć drogerii Natura.
Niedawno natomiast powrót do koncepcji franczyzy zasygnalizowała sieć Super-Pharm.
