Po blisko 30 latach zostały uregulowane zasady wykonywania zawodu farmaceuty oraz podjęto aktywne działania umożliwiające wprowadzenie opieki farmaceutycznej do aptek. Pierwsze pilotażowe programy – Bliżej Pacjenta i Skieruj Pacjenta, były już prowadzone, a wkrótce powinien ruszyć także kolejny – związany z przeglądem lekowym. Jeżeli otrzymane wyniki tych programów spełnią założenia, w aptekach ogólnodostępnych na terenie całego kraju, pacjenci będą mogli korzystać z nowych usług świadczonych przez farmaceutów.
W grudniu 2020 r. przyjęto ustawę o zawodzie farmaceuty, która weszła w życie 16 kwietnia 2021 r. Na jej mocy po blisko 30 latach zostały uregulowane kwestie związane m.in. z niezależnością i samodzielnością zawodową farmaceutów, opieką farmaceutyczną, czy rolą farmaceutów w systemie ochrony zdrowia.
– Ustawa stanowi mocny grunt do kompleksowego wdrożenia i funkcjonowania usług z zakresu opieki farmaceutycznej, które umożliwią poprawę komfortu zdrowotnego pacjentów, samorealizację farmaceutów, a także racjonalizację wydatków przewidzianych na ochronę zdrowia – mówi Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej.
Wprowadzenie do polskiego systemu prawnego ustawy o zawodzie farmaceuty rozszerzyło możliwości świadczenia przez farmaceutów dodatkowych usług. Mowa m.in. o wykonywaniu prostych badań diagnostycznych (m.in. pomiaru ciśnienia tętniczego, stężenia glukozy, wagi), przeglądów lekowych, czy też udzielaniu porad dotyczących drobnych dolegliwości lub wsparcia w zakładaniu Internetowego Konta Pacjenta – co wynika z ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia. W 2022 r. pojawi się także możliwość świadczenia kolejnej usługi farmaceutycznej – tzw. „recepty kontynuowanej”, w ramach zachowania ciągłości leczenia podjętego uprzednio przez lekarza.
Wszystkie powyższe działania wchodzą w skład tzw. opieki farmaceutycznej, której analizę przedstawia raport wydany przez Ministerstwo Zdrowia: „Opieka farmaceutyczna. Kompleksowa analiza procesu wdrożenia”. Wkrótce rozpocznie się pilotażowy program przeglądów lekowych, mający na celu ocenić słuszność wdrożenia tej usługi w polskich realiach. Także pilotażowe projekty Bliżej Pacjenta oraz Skieruj Pacjenta pomogły już w zgromadzeniu informacji na temat praktycznych aspektów świadczenia usług opieki farmaceutycznej.
Według raportu Fundacji Aflofarm: „Farmaceuta w Polsce”:
- prawie 66 proc. farmaceutów w 2019 r. deklarowało, że chciałoby mieć większe uprawnienia w kwestii pracy z pacjentem. Wśród najczęściej wymienianych były m.in. przegląd stosowanych leków (78,9 proc.), instruktaż poprawnej obsługi inhalatora (77,1 proc.), pomiar ciśnienia (75,3 proc.);
- 61,1 proc. pacjentów twierdzi, że apteka jest ważnym punktem konsultacji zdrowotnych, niezależnym od wizyt u lekarza;
- ponad 90 proc. pacjentów ufa wiedzy farmaceutów;
- 98,5 proc. badanych twierdzi, że apteka jest najbezpieczniejszym miejscem do zakupu leków.
Według GUS w Polsce średnio na jedną aptekę przypada ok. 2 897 pacjentów. Pod koniec 2020 r. działalność prowadziło ok. 12,1 tys. aptek i 1,2 tys. punktów aptecznych, w których pracowało 59,1 tys. magistrów farmacji. W trakcie pierwszych tygodni pandemii farmaceuci obsłużyli ponad 20 mln pacjentów.