Chciałbym zapytać, czy urzędnik kontroli skarbowej ma prawo ukarać mandatem sprzedawcę za niezniszczenie nieodebranego przez klienta paragonu? Czy są jakieś przepisy regulujące niszczenie paragonów pozostawionych przez klientów w sklepie? Być może opisana sytuacja była po prostu przejawem nadgorliwości kontrolera, który chciał się wykazać przed szefem w nadziei na premię za efektywność…
Dane do wiadomości redakcji
Zgodnie z art. 62 par. 4 kodeksu karnego skarbowego, karze grzywny do 180 stawek dziennych podlega ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży. Oznacza to, że sprzedawca ma obowiązek dokonania sprzedaży i zaewidencjonowania jej za pomocą kasy oraz wydania paragonu. Sprzedawca zobowiązany jest do wydania paragonu każdemu klientowi, bez żądań czy próśb z jego strony. I na tym fiskalne obowiązki formalnoprawne się kończą.
Skoro przepis wymaga, aby sprzedawca wydał dokument z kasy rejestrującej, to tylko w tym zakresie można mówić o obowiązku sprzedawcy i nie ma żadnych podstaw prawnych do rozszerzającej interpretacji. „Wydanie” oznacza udostępnienie paragonu klientowi i umożliwienie zabrania go, nie oznacza natomiast wręczenia, ani tym bardziej skutecznego wręczenia paragonu. Położenie wydrukowanego paragonu na ladzie wraz zakupami lub podanie go klientowi jest wystarczające do uznania, że doszło do „wydania”. Jeśli klient wydanego paragonu nie zabierze, sprzedawca nie ma możliwości, by go do tego zmusić i w praktyce taki paragon wyrzuca.
Przepisy ustawy o VAT, rozporządzeń dotyczących kas rejestrujących, ani kodeksu karnego skarbowego nie wskazują, co należy zrobić z niezabranym paragonem, w szczególności nie przewidują obowiązku zniszczenia paragonu, ani tym bardziej sposobu zniszczenia. Żaden kontroler nie może więc domagać się, aby sprzedawca skutecznie wręczał paragon klientowi, ani niszczenia nieodebranych paragonów poprzez podarcie czy zakreślenie, ponieważ nie ma ku temu podstaw prawnych.
W praktyce zdarza się jednak, że sprzedawcy wykorzystują pozostawione przez klientów paragony w celu dokonania nieuczciwej korekty sprzedaży, dlatego organy skarbowe podejmują walkę z tym zjawiskiem. Przybiera ona czasem formy dalekie od regulacji formalnoprawnej, czego przykładem jest opisana sytuacja. Jednak walka z patologią nie może być prowadzona w patologiczny sposób. Dlatego warto bronić się w tych wszystkich sprawach, w których mielibyśmy odpowiadać za czyny nie podlegające karze.
Agnieszka Grzesiek
radca prawny,
Kancelaria Prawa Gospodarczego
www.kpgag.eu
Kwestie związane z wystawianiem i wydawaniem paragonów fiskalnych regulują przepisy:
• ustawy o podatku od towarów i usług z 11 marca 2004 roku (DzU Nr 54, poz. 535), tekst jednolity z 29 lipca 2011 roku (DzU 2011 Nr 177, poz. 1054) – art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy;
• rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące z 27 sierpnia 2013 roku (DzU z 2013 roku, poz. 1076);
• rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących z 14 marca 2013 roku (DzU nr 2013 poz. 363) – §6 ust.1 pkt 1 rozporządzenia;
• ustawy z 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy (DzU Nr 83, poz. 930), tekst jednolity z 4 czerwca 2007 roku (DzU Nr 111, poz. 765), tekst z 27 listopada 2012 roku (DzU z 2013 roku, poz. 186).
