Według oświadczenia Urzędu Ochrony Środowiska Nowej Zelandii (EPA), wprowadzenie zakazu dotyczącego substancji chemicznych PFAS ma na celu minimalizację zagrożeń dla zarówno środowiska naturalnego, jak i zdrowia ludzi. Choć EPA zauważa, że „wieczne chemikalia” są obecne w stosunkowo ograniczonej liczbie produktów kosmetycznych, eksperci podkreślają potrzebę zachowania ostrożności i eliminacji potencjalnie szkodliwych substancji, zanim zdążą one spowodować jakiekolwiek szkody. Wprowadzony zakaz jest częścią szerszej strategii mającej na celu ochronę mieszkańców kraju przed niebezpiecznymi chemikaliami.
Zgodnie z obserwacjami ekspertów, głównym problemem są kosmetyki importowane. Urząd Ochrony Środowiska Nowej Zelandii zauważył, że prawie żaden lokalny producent kosmetyków, który był badany przez EPA, nie używał substancji PFAS w swoich produktach. Niemniej jednak, około 90% kosmetyków jest importowanych, co może już stanowić problem.
Co to są "wieczne chemikalia"?
PFAS, czyli per- i polifluoroalkilowe substancje chemiczne, są powszechnie stosowane od lat 50. XX wieku. Ze względu na ich trwałość w środowisku, zwane są "wiecznymi chemikaliami", co oznacza, że nie ulegają łatwemu rozkładowi. Te związki, znajdujące się m.in. w kosmetykach, mają negatywny wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt oraz na ekosystemy. Wysokie stężenia PFAS zwiększają ryzyko różnych chorób, takich jak choroby wątroby, tarczycy i nowotworowe.
European Environment Agency (original image)Mrmw (vectorization), CC BY 2.5 DK, via Wikimedia Commons
Dodatkowo, mogą zaburzać gospodarkę hormonalną, podnosić poziom cholesterolu oraz sprzyjać otyłości i cukrzycy. Substancje te są trudno rozkładalne w środowisku, co prowadzi do ich akumulacji w glebie, wodzie i organizmach, co zagraża ekosystemom i jakości wód pitnych. Skażenie obszarów stosowania PFAS może negatywnie wpływać na rośliny, zwierzęta i mikroorganizmy, zakłócając ich funkcje fizjologiczne, w tym rozrodcze. Osoby, które po atakach 9/11 zmagają się z problemami zdrowotnymi, przeżywają je między innymi ze względu na ekspozycję na PFAS właśnie.
PFAS odgrywają kluczową rolę ekonomiczną dla firm takich jak DuPont, 3M i WL Gore & Associates, ponieważ są wykorzystywane w polimeryzacji emulsyjnej do produkcji fluoropolimerów. Wszystkie te podmioty liczą na dochody z dwóch głównych rynków: rynku środków impregnujących o wartości miliarda dolarów, oraz rynku środków do polerowania, farbowania i powlekania o wartości ok. 100 milionów dolarów. W 2022 roku firma 3M ogłosiła, że zakończy produkcję PFAS do 2025 roku.
Czytaj także: Nowa Zelandia przymierza się do zakazu stosowania PFAS w kosmetykach